ေတးထပ္ စပ္နည္း (၁)
ေတးထပ္ဆုိသည္ကား ၀ါက်ကာရန္ အသြားအလာ အထပ္မ်ားစြာပါ၍ ပ႒မအပိုဒ္- ၆-ပုိဒ္ ၊ ဒုတိယအပိုဒ္- ၆-ပုိဒ္ႏွင့္ တတိယအပုိဒ္-၆-ပုိဒ္ပါရွိသည္။
ပထ႒မအပိုဒ္ ၆-ပိုဒ္တြင္ ...
အခံ ေလးပိုဒ္ႏွင့္ အအုပ္ ႏွစ္ပုိဒ္
ဒုတိယအပိုဒ္ ၆-ပုိဒ္တြင္ ...
အတက္ ႏွစ္ပုိဒ္၊ အခံ ႏွစ္ပုိဒ္၊ အအုပ္ ႏွစ္ပုိဒ္
တတိယအပိုဒ္ ၆-ပိုဒ္တြင္ ...
အခံ ေလးပုိဒ္၊ အအုပ္ ႏွစ္ပိုဒ္ ထားၿပီ ေနာက္ကာရန္ ၀ါက် အဓိပၸါယ္
ေျပျပစ္ေခ်ာေမာစြာ (၁၈)ပိုဒ္တိတိ အထပ္မ်ားစြာ ထား၍ စပ္သြားေသာ
ေတးသီခ်င္းမ်ဳိးကုိ ဆုိလိုသည္။
ေတးထပ္စပ္နည္း ဥပေဒ
၁) အစေလးပိုဒ္ (ေလးပါဒ) အခံထား၍ ေနာက္ ႏွစ္ပုိဒ္ (ႏွစ္ပါဒ) အုပ္ရသည္။
၂) အလယ္ႏွစ္ပုိဒ္ (ႏွစ္ပါဒ)မွာ တက္၍ ႏွစ္ပုိဒ္ခံ ႏွစ္ပုိဒ္အုပ္ႏွင့္ အုပ္ရေလသည္။
၃) အဆုံးမွာလည္း အစကဲ့သုိ႔ပင္ ေလးပုိဒ္ခံ၍ ႏွစ္ပုိဒ္ႏွင့္ပင္ အုပ္ရေလသည္။
အာဒိ ၀စနံ ေလးပုိဒ္ခံ၊ အမွန္ ႏွစ္ပိုဒ္အုပ္( ၆-ပိုဒ္)
ႏွစ္ပိုဒ္ တက္ျပန္ နစ္ပိုဒ္ခံ အမွန္ ႏွစ္ပိုဒ္ အုပ္ (၆-ပိုဒ္)
အာဒိ၀စနံ ေရွးနည္းျပန္ အမွန္ ႏွစ္ပိုဒ္အုပ္ (၆-ပိုဒ္)
စုစုေပါင္း ၆x၃= ၁၈- ျဖစ္ေလသည္။
အပိုဒ္ေရ (၁၈)ခုရွိရာတြင္ နား၏တန္ဆာ ၀ါစာသိလိ႒ျဖစ္ေစဖုိ႔ငွာ ေအာက္တြင္ ေဘာ္ျပသည့္ အတုိင္း အကၡရာအလုံးေရကုိ ပိုင္းျခားျပထားသည္။
၁-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၅-လုံး ၆-လုံးထားသည္။
၂-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၅-လုံးထားသည္။
၃-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၆-လုံးထားသည္။
၄-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၅-လုံးထားသည္။
၅-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၆-လုံးထားသည္။
၆-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၇-လုံးထားသည္။
၇-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၇-လုံးထားသည္။
၈-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၅-လုံးထားသည္။
၉-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၈-လုံးထားသည္။
၁၀-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၅-လုံးထားသည္။
၁၁-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၈-လုံးထားသည္။
၁၂-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၇-လုံးထားသည္။
၁၃-အပိိုဒ္၌ အကၡရာ ၆-လုံးထားသည္။
၁၄-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၆-လုံး ၇-လုံးထားသည္။
၁၅-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၆-လုံးထားသည္။
၁၆-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၄-လုံးထားသည္။
၁၇-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၇-လုံးထားသည္။
၁၈-အပိုဒ္၌ အကၡရာ ၇-လုံးထားသည္။ စသည္ျဖင့္လုိရာ အဓိပၸါယ္သုိ႔ေရာက္ေအာင္
ေရးစပ္ရေလသည္။ ထုိ႔ကဲ့သုိ႔စပ္္ဆုိရာ၌ ၀မ္းတြင္းကာရန္မ်ားကုိ
အလုံးေကာင္းႏွင့္ မိေအာင္ ထပ္နိဳင္ ဟပ္နိဳင္ပါက ေတးထပ္ ေကာင္းဟု
ေခၚဆုိေပသည္။
ေတးထပ္စပ္နည္း (၂)
ေတးထပ္ ရိုးရိုး စပ္နည္းမ်ားကုိ နည္းနာမ်ားကုိ ဆက္ေလ့လာပါ။
၁) စေလဆရာႀကီး ဦးပုည ေရးသား စီမံအပ္ေသာ ရုိးရုိးေတးထပ္စပ္နည္း
ပ႒မအခံ အအုပ္ -၆-ပုိဒ္ ....
၁= ေတးထပ္စာ
“ဥာဏ္ဆ“လုိ႔၊
၂= “ႀ
ကံၾက “ ေတာ့ စပ္
“ပုံ“၊
၃= ဆယ့္ရွစ္ပိုဒ္ေတြ႔
“ႀကဳံ“လွ်င္၊
၄= အားလုံး
“စုံ“ ၿပီ
(ၿမဲ)။ (အာဒိ၀စနံ ၄-ပုိဒ္ခံျခင္း)
၅= အစက
“ေျခာက္လုံးတယ္“ကြယ္၊
၆=
“ေနာက္ဆုံး၀ယ္“ ခုႏွစ္ႏွင့္
(ဘဲ)။ (အမွန္-၂-ပုိဒ္ခံျခင္း)
ဒုတိယ အခံ အအုပ္ -၆-ပုိဒ္ ....
၇= အ-အာႏွင့္
“ဤသဒၵါ“ကုိ၊
၈=
“တည္ရာမွာ“ မွတ္
“စြဲ“၊ (အမွန္ ႏွစ္ပုိဒ္ တက္ျခင္း)
၉= အဓိပၸါယ္ဘယ္ မ
“လြဲ“ ေစႏွင့္။
၁၀= ဥာဏ္ခဲလုိ႔ စပ္
(ပါ)။ (ႏွစ္ပုိုဒ္ ခံျခင္း)
၁၁= စကားပုိ-
“လြန္မထပ္“ ေစႏွင့္၊
၁၂=
“ျပန္ဂဟပ္“ ေကာင္းျမတ္ႏွင့္
(သာ)။ (အမွန္ ၂-ပုိဒ္ အုပ္ျခင္း)
တတိယ အခံအအုပ္ ၆- ပုိဒ္ .....
၁၃= ေတာ္သုံးတဲံ
“ထုိကဗ်ာ“၊
၁၄=
“လိုတာ“ “ခ်န္မခြ်င္း“ ေစႏွင့္၊
၁၅= “ဥာဏ္သြင္း၍
“အျဖာျဖာ“၊
၁၆= ႏႈိင္းဆ
“ခါ (ခါ)“။ (အာဒိ၀စနံ -၄-ပုိဒ္ခံျခင္း)
၁၇= ေတးတက
“ျမတ္ေၾကာင္းျဖာ“သည္၊
၁၈=
“တတ္ေကာင္း (စြာ)“ သင္ စမ္းကြဲ႕ေလး။ (အမွန္-၂ပုိဒ္ အုပ္ျခင္း။
အထပ္ပါ ေတးထပ္၏ ကာရန္မ်ားႏွင့္ အခံ+အအုပ္မ်ားကုိ သိသာေစရန္ ေဖာ္ျပေပး ထား၍ ေသခ်ာေလလာၾကည့္ က်က္မွတ္ၾကပါ။
သုိ႔ေသာ အထက္ေဖာ္ျပပါအတုိင္း မခြ်တ္မယြင္း မူေသမူရင္းႀကီးထားၿပီး
ေနာက္္ဆုံး ေလွနံဓားထစ္ ဆုိဘိသကဲ့သုိ႔ အၿမဲအစြဲ တထစ္က်
မမွတ္သားအပ္ေပေသးေခ်။ မိမိး ဥာဏ္စြမ္းရွိသမွ် အလုံးေကာင္း
အလုံးယဥ္စသည္မ်ားတုိ႔ႏွင့္ ထပ္နိဳင္ ဟပ္နိဳင္သမွ် စပ္ထပ္၍ ေရးသြားပါက
ထိုပ္ထပ္ပင္ ေျပျပစ္ေခ်ာေမာ ၿပီးလွ်င္ သာလြန္ပုိမုိ ကဲေမာက္၍
ေကာင္းေပလိမ့္မည္။
ဆရာႀကီးဦးပုည၏ ေမွ်ာက္ပင့္ ေတးထပ္ကုိ ၾကည့္ပါ။
၁= ၾကက္သေရ တက္ေနလင့္၊
၂= စက္ေငြပြင့္ ေသာ္တာ၊
၃= မ်က္ေရႊပြင့္ ေႏွာ္ဇာလုိ၊
၄= ေမာ္တကာ ေခါင္ဆုံး၊
၅= မန္းနဂရ-နန္းျမလယ္မွာ၊
၆= စန္းလႏွယ္ ႏႈိင္းေထာက္တဲ့ ဘုန္း။
ေတးထပ္စပ္နည္း (၃)
ဆရာဥိးပုည၏ ေတးထပ္စပ္နည္း
၁) ေတးထပ္ေတးထပ္ႏွင့္၊ ေရးစပ္ၾက သူငွာ၊ ေတြးကပ္လွ နမူနာမွာ၊ အခ်ဴအခ်ာ
လြန္ေပါ။ ယခုေခတ္-ျပဳသစ္စာမွာ၊ ရႈခ်ပ္စရာ ေရြးမွ် မေႏွာ။ သု႔ိမုိ႔ေၾကာင့္
ကြ်ႏု္ပ္ ညီငယ္၊ မဟုတ္သည္ နေယာ။
ႏႈတ္၀သီ သေဘာမွာ အေဟာသိ ပယ္ပါ။ သေျပမွာ စေလနည္းကုိလွ၊ ေဆြမွီလုိ႔
ျပဳသင့္သည္သာ။ စပ္မႈန္း ေရးလုိပါလွ်င္၊ ေတးကုိသာရေအာင္ က်က္ပါေတာ့၊
ခက္လွဘူး မ်ိဳးသိဂၤါ၊ စုိးရိမ္ႏွင့္ဗ်ာ။ ၿဖဳိထိန္းတဲံ ကုိစိန္လႊာငယ္၊
မုိးထိန္၀ါ ေတာက္ပါလိမ့္္ေလလး။
အခ်ဳပ္တန္း ဆရာေဘ၏ ေတးထပ္စပ္နည္း
၂) ေတးထပ္ကုိ ဥာဏ္ဆလို႔၊ ႀကံၾကေတာ့ လုံးစုံ၊ စံရဘုိ႔ ကုံးၿခဳံမယ္၊
ႏႈတ္ငုံလုိ႔ မွတ္စြဲ။ စ-ဆ႒- ပဥၥာ၊ ဆုံးအုပ္မွာ ခုႏွစ္ႏွင့္ဘဲ။ ေဒြး-တိ-ပဥၥ၊
ေလးႏွစ္ျဖာ၊ ေတးထပ္မွာရၿမဲ၊ ေရးစပ္ခါ ဥာဏ္မနဲေစနဲ႔၊ အန္ခဲလုိ႔ ႀကံပါ။
သည္-ႏွင့္ ကုိသဒၵါနည္းသာပ၊ ကြာမလွည္း ပုဒ္ဗ်ည္းသာ။ ဆုံးေလးက ဆယ့္ရွစ္ျဖာ၊
ေရာ့ မသာ ညီတိမွ၊ လူက၀ိပညာရွင္၊ နားသူတုိ႔၀င္၊ ခက္နိဳင္မွ် ေတးစပ္အင္ကုိ၊
ေရးမွတ္လွ်င္- ရၾကေစေလး။
ဦးေက်ာ့၏ ေတးထပ္စပ္နည္း
၃) ေတးထပ္ကုိ ဥာဏ္ဆလုိ႔၊ ႀကံၾကေတာ့ စပ္ပုံ။ ဆယ့္ရွစ္ပုိဒ္ ေတြ႕ႀကဳံလွ်င္၊
အလုံးစုံ ျပည့္ၿမဲ၊ အစက ေျခာက္လုံးခ်ီ ဆုံးေလၿပီး ခုႏွစ္ႏွင့္ဘဲ။
၍-ဤ-သည္-ကုိ မွာ၊ သဒၵါကုိ မွတ္စြဲ၊ အဓိပၸါယ္ ဘယ္မလြဲေစႏွင့္၊ ႀကံခဲ၍ စပ္ပါ။
သတ္ေျခာက္ေထြ စပ္ေျခာက္ပါး၊ မမွားေအာင္ ၾကည့္ၾကေလပါ။
ေပါရာဏကထာကုိ၊ အခါခါ ဥာဏ္ရႈ႔လုိ႔၊ ဧခ်င္းစု လကၤာေတြ၊ ၾကြမ္းက်ေတာ့ေလလ။ ေတးထပ္ရုိး-သူ႔အေနမွာ၊ စပ္ၾကေလ ဥာဏ္သြားႏွင့္ေလး။
ဤကဲ့သုိ႔ ေတးထပ္ရုိးရိုးမွတပါး စာေရးဆရာႀကိးမ်ားတုိ႔၏ ဥာဏ္ကစားသည္အေလ်ာက္၊
ေတးထပ္ရိုးရိုး ကုိပင္ ခ်ဲ႕ထြင္ အညႊန္႔အဖူး စိတ္ရွိတုိင္း ကြန္ျမဴး၍ ကာရန္
အထပ္ထပ္ ျပန္ဂဟပ္ ေနဘ အလုံးေတြေပါ
ေပါႏွင့္ စပ္သြားေသာ ေတးထပ္မ်ားလည္း ရွိေသး၏။ အခ်ဳိးစားမွာမူ ေတးထပ္ရိုးရိုးကဲ့သုိ႔ပင္ ျဖစ္ေခ်၏။
ရွစ္ဆယ္ေပၚေတးထပ္၊ ေတးထပ္ႀကီး၊ ေတးထပ္ဆန္းသုံးခ်က္ညီေတးထပ္ဟူ၍
အမ်ားျပားရွိေသး၏။ ၄င္းေတးထပ္မ်ားကုိလည္း မွတ္သား နည္းယူဘုိ႔ရန္ ေအာက္တြင္
ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပေရးသားပါဦးအံ့။
စေလ ဆရာႀကီး ဦးပုည၏ ေမွ်ာက္ပင့္ ရွစ္္ဆယ္ေပၚ ေတးထပ္
နန္းရံ တရာ- ပဏာခ၊ မန္းမႏၲလ ေဘြရိပ္စံ၊ စန္းစႏၵရ ေငြဗိမာန္လုိ၊ ပင္ေရႊထိပ္ပန္းယာဥ္မ်ာ့ပန္း။
ဂုဏ္ထူး ေကေလ်ာ့- တေၾကာ့မွန္ငယ္၊ မေဟာ့သက္ႏွံ- ေတာ္ေလး အမရျငမ္း။
ကပုိ႔ကရုိ႕ သူ႔အမူငယ္၊ ဇမၺဴ႕ မတူ-ၿပိဳင္ သူလွ်မ္း၊
အမူ႕အယူ-လိႈင္ၾကဴပန္းသုိ႔၊ ဆန္းဆုိသမွ် ေခါင္ထက္ေခါင္၊ ရႈ႕ေလ ယဥ္ေလ သူေငး၊
ခင္ေလးခင္ခင့္-ယဥ္ေလးယဥ္ယဥ့္- ယဥ္ထက္ပါတဲ့ေႏွာင္၊ ပန္းခ်ီရႈံးတဲ့
ဘုန္းေခါင္ငယ္၊ တေၾက့ာထုံးေႏွာင္- ေကသီေက်ာ့ႏွင့္။ သုံးေတာင္ထြာေၾကာ့
ေရာ့ေကခိုင္၊ ပိတုံးမင္း ညြန္႔ဆုိင္၊ စံပုံရွားတဲ့ သိၾကားမႈိင္ငယ္၊
သနားပုိုင္ပုိင္ ခံစမ္းခ်င္လွေလး။
ေရးသားသူ--ကိုလကၤာ
